Logic, logic, منطق, گویایی گویایی درآمد «گویایی» گردانش پارسی واژه‌ی یونانی «لوگیکه» (λογική / logikē) و برابر با منطق در زبان تازی است. لوگیکه از ریشه‌ی «لوگوس» (λόγος) است و لوگوس به چِمار [=معنی] خرد نیز به کار رفته است. خرد ویژگی آدمی و هدیه‌ای به او است که به او توانایی بَژنایش[=تمیز] و داوری می‌دهد. واژه «لوگیکه» در بر دارنده و یگانگی‌بخش چِم‌های گفتار و خردمندی است و از این‌رو است که این دانش را باید سرآغاز هر شناخت آدمی دانست. در دیدگاه نوین، گویایی درآمد و کانون دانش‌ها و شناخت آدمی شمرده می‌شود؛ چرا که گویایی دانشی است که نهاده‌ی آن درست اندیشیدن و سخن گفتن بخردانه است. در رویکرد نو، گویایی سویه‌های مزداهیک[=ریاضیاتی] و دیسه‌ای بیشتری به خود گرفته است. هِدارش[=تعریف] ۱ گویایی دانش بررسی خردورزی‌ها و شناسایی درستی یا نادرستی آنها است. شاخه‌ها نگره‌ی مدل (نظریه مدل) Model theory نگره‌ی برهان (نظریه برهان) Proof theory Foundation for mathematics Foundation for mathematics پایه‌ها اندیشیدن سنجشگرانه(تفکر انتقادی, اندیشیدن نقادانه) Critical Thinking گویایی کلاسیک(منطق کلاسیک) Classical logic گویایی‌های گسترش‌یافته(منطق‌های گسترش‌یافته، گویایی‌های فراکلاسیک) Extended logics گویایی‌های ناکلاسیک(منطق‌های ناکلاسیک) Non-classical logics